Alsof de duivel er mee gemoeid is! Eerder deze week schreef ik in verband met de Kortrijkse GAS-sancties nog een stukje over de onvoorstelbare zwakte van de lokale pers en zie: vandaag werkt diezelfde lokale pers zich al uit de naad om mijn stelling te bevestigen. Zowel op de website van Het Nieuwsblad als op die van de Krant van West-Vlaanderen prijkt opnieuw een artikel dat deels met GAS-sancties te maken heeft. Het artikel op de website van Het Nieuwsblad werd, zoals gebruikelijk bij veiligheidskwesties, geschreven door huisspecialist Kris Vanhee (zie: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=B93O5TFS). Dat op de website van de Krant van West-Vlaanderen door ene KV samen met KB (zie: http://kw.knack.be/west-vlaanderen/nieuws/algemeen/kortrijk-versterkt-veiligheidsplan-en-bespaart-bij-politie/article-4000074237520.htm). Beide artikels werden – o, toeval! – geïllustreerd met een foto van de politie te paard en lijken ook verdacht goed op elkaar. Je zou bijna zweren dat ze door dezelfde kluns geschreven zijn. In beide artikels is er ook een verwijzing naar één van de beloften uit het negenpuntenplan dat de burgemeester van Kortrijk, Stefaan De Clerck, op de speciale gemeenteraad van februari voorstelde: het straatverbod. Het negenpuntenplan van De Clerck is een vreselijke hutspot van onuitvoerbare maatregelen en hoogdravende, maar vooral vage beloftes. Een typisch De Clerck-menu, zeg maar.Volgens de uitleg van korpschef Eeckhout in de Krant van West-Vlaanderen kan dat straatverbod nu effectief worden toegepast. In Het Nieuwsblad heet het zelfs dat ‘het straatverbod eventueel in samenwerking met het bestaande systeem van de Safe Party Zone, waarbij bepaalde personen op een fuif geweerd worden, toegepast worden’. Uiteraard vragen die journalisten zich niet af hoe dat nu plots kan. Vragen en in vraag stellen – in één woord: denken – behoort nu eenmaal niet tot de kwaliteiten van de Kortrijkse broodschrijver. Die volstaat altijd met kritiekloos opschrijven wat gezagdragers hem voorschotelen. Op 29 februari liet hutspot-kok De Clerck via Het Nieuwsblad al weten dat hij ‘ervan overtuigd was dat het straatverbod kan toegepast worden, al is nog onduidelijke wanneer’(zie: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=M53MPTCH). Dat kan dus vanaf nu, volgen zijn hulpje, commis Eeckhout. Maar is dat wel zo?
De Clerck verwees voor het straatverbod naar Amsterdam en ‘verschillende Vlaamse steden waar’, volgens hem, ‘het straatverbod al met succes wordt toegepast’ (zie: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=683M6H6M). De verwijzing naar Amsterdam is zo’n typische De Clerck-blunder: de Nederlandse wetgeving kan je niet zomaar in België toepassen. Een vrij fundamenteel rechtsprincipe dat de burgemeester blijkbaar vreemd is. Hij ‘vergat’ ook te vermelden dat de vzw Liga voor de Mensenrechten de toepassing van het straatverbod voor de Raad van State aanvocht. Met succes, trouwens. De Raad van State verwees in zijn arrest naar de gemeentewet en het politiereglement. Meer bepaald naar artikel 119bis, § 2, tweede lid van die gemeentewet. In dat artikel staan die gemeentelijke administratieve sancties omschreven:
1. de administratieve geldboete, met een maximum van 250 euro;
2. de administratieve schorsing van een door de gemeente afgegeven toestemming of vergunning;
3. de administratieve intrekking van een door de gemeente afgegeven toestemming of vergunning;
4. de tijdelijke of definitieve administratieve sluiting van een inrichting.
Die sancties werden ook letterlijk in artikel 429 van het politiereglement van de stad Kortrijk overgenomen. Ziet u daar ergens ‘straatverbod’ staan? Ik ook niet. Niet in de Gemeentewet en niet in het politiereglement. Toch roepen De Clerck en Eeckhout dat het straatverbod vanaf nu mogelijk is…. Ik kan mij niet voorstellen dat zij echt zo dom zijn. De andere mogelijkheid – dat zij allebei staalhard staan te liegen – is veel aannemelijker. Waarschijnlijk rekenen De Clerck en Eeckhout er gewoon op dat geen enkele burger het lef zal hebben om naar de Raad van State te trekken. Maar ‘wettelijk’ en ‘democratisch’ is toch iets heel anders. Eigenlijk is het schrijnend dat juist die twee heerschappen zich daar zo weinig om bekommeren. Een verrassing is het evenwel al lang niet meer.
Volgens Kris Vanhee in Het Nieuwsblad denken De Clerck en Eeckhout echter een achterpoortje voor de toepassing van dat straatverbod te hebben gevonden: ‘eventueel kan het ingevoerd worden in samenwerking met het bestaande systeem van de Safe Party Zone, waarbij bepaalde personen op een fuif worden geweerd’. Het Safe Party Zone-systeem is er op gericht bepaalde mensen op betalende fuiven buiten te houden. Niet van de straat of het openbaar domein. Als De Clerck en Eeckhout het Safe Party Zone-systeem willen uitbreiden naar de straat zou dat in feite ook betekenen dat zij het straatverbod niet langer als een gemeentelijke administratieve sanctie beschouwen. Het Safe Party Zone-systeem gaat in wezen over een toegangsverbod tot het privédomein, gemeentelijke administratieve sancties uitsluitend over het openbaar domein. De Clerck maakt er een potje van. Overigens behoren maatregelen waarbij de bewegingsvrijheid van een individu beperkt wordt niet tot de bevoegdheid van de gemeentelijke overheid; een vrijheidsbeperking kan uitsluitend door een rechter worden opgelegd…. Dat men er in Kortrijk zelfs nog maar aan denkt om het Safe Party Zone-systeem naar het openbaar domein uit te breiden, zou voor de Raad van State al voldoende kunnen zijn om het hele systeem af te voeren.
Er is nog meer: een straatverbod kan voor het Hof van Straatsburg enkel in het algemeen belang, als je het grondig verantwoordt en als het in verhouding staat tot het doel dat je wil bereiken. Een straatverbod mag dus enkel in uitzonderlijke omstandigheden als er heel grote overlastproblemen zijn en je de openbare orde op geen enkele andere manier meer kunt waarborgen. Is dat in Kortrijk het geval? Heeft men eerst alle mogelijke middelen aangewend? En hoe zit het met de verantwoording? De precieze omschrijving van welke daden als overlast worden beschouwd? Mij lijkt dat De Clerck en Eeckhout het vooral als een preventieve maatregel willen toepassen, niet als een uiterste remedie. De stap naar willekeur is – zeker in Kortrijk – snel gezet.
Tenslotte is het maar zeer de vraag of een straatverbod wel enig effect zou hebben. De kans dat de problemen zich gewoon naar een andere plaats verplaatsen is niet denkbeeldig. Wie wint daarbij?En is het in de praktijk wel controleerbaar?
Nee, het straatverbod van De Clerck rammelt langs alle kanten. Zowel op juridisch als op menselijk vlak. Iets waar De Clerck en Eeckhout duidelijk al lang niet meer van wakker liggen. Hun dictatoriale trekjes worden met de dag zichtbaarder. Van de Kortrijkse pers hoeven ze in ieder geval al niets te vrezen. Die is al lang in een permanente winterslaap gesukkeld.